Ζακ Ρανσιέρ

Δυσφορία στην Αισθητική

[…]Αλλά η «αυτονομία» της τέχνης δεν είναι πια η σκηνή μιας αντίφασης η οποία καταθέτει μαρτυρία για μια αλλοτρίωση που πρέπει να εξαλειφθεί. Εκείνο που παράγει ο καλλιτέχνης δεν είναι πια το παιχνίδι μιας αντίφασης. Είναι η εγγραφή ενός σοκ. Αυτό που παρουσιάζει το σοκ εξακολουθεί να είναι μια αλλοτρίωση, όμως μια αλλοτρίωση ανυπέρβλητη. Ο double bind δεν ανήκει πια στο έργο. Είναι το σημάδι μιας συνθήκης, της συνθήκης του όντος που είναι υποταγμένο στην αισθητή συνθήκη: είτε υποταγή στο αισθητό που μας ασκεί βία είτε απουσία αισθητού, δηλαδή θάνατος. Αν η τέχνη οφείλει να διαχωριστεί από το εμπόριο, είναι απλώς για να αντιπαραθέσει στις προσφορές και στις υποσχέσεις της εμπορευματικής κατανάλωσης αυτή την πρωταρχική «δυστυχία» του πνεύματος που καθυποτάσσεται στο νόμο του Άλλου. Είναι για να δώσει μαρτυρία για μια αλλοτρίωση που δεν αφήνει περιθώρια να μειωθεί, μια αλλοτρίωση σε σχέση με την οποία κάθε θέληση για χειραφέτηση γίνεται το δέλεαρ της θέλησης για κυριαρχία που μας αποσπά από τον ύπνο της καταναλωτικής ζωής μόνο και μόνο για να μας προβάλει στις μοιραίες ουτοπίες του ολοκληρωτισμού.

Έτσι, η τέχνη εξακολουθεί να είναι εγκλωβισμένη στο μεταπολιτικό σενάριο. Όμως το νόημα αυτού του σεναρίου έχει αντιστραφεί εξ ολοκλήρου. Η τέχνη δεν φέρει πια υπόσχεση. Ονομάζεται ακόμα αντίσταση, σε ανάμνηση του Αντόρνο. Όμως και η «αντίσταση» έχει πάρει εντελώς νέα σημασία. Δεν είναι τίποτε άλλο από την ανάμνηση του «Πράγματος», την επ’ αόριστον επανεγγραφή, στις γραμμές της γραφής, στις πινελιές της ζωγραφικής ή στις μουσικές χροιές, της υποταγής στο νόμο του Άλλου. Είτε η υπακοή στο νόμο του Άλλου που μας ασκεί βία είτε η ενδοτικότητα απέναντι στο νόμο του εαυτού που μας οδηγεί στην υποδούλωση της εμπορευματικής κουλτούρας. Είτε ο νόμος του Μωυσή είτε ο νόμος των McDonald’s, αυτή είναι η τελευταία λέξη που η αισθητική του υψηλού εισφέρει στην αισθητική μεταπολιτική. Δεν είναι σίγουρο ότι αυτός ο νέος νόμος του Μωυσή αντιτίθεται στ’ αλήθεια στο νόμο των McDonald’s. Είναι βέβαιο, απεναντίας, ότι εκπληρώνει την καταστολή της αισθητικής και μαζί της πολιτικής προς όφελος αυτού του ενός και μοναδικού νόμου ο οποίος παίρνει σήμερα το όνομα της ηθικής.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εκκρεμές.

Η “αγάπη”, η “αλληλεγγύη” και η “φιλοξενία” είναι τα κύρια ιδιώματα που συγκροτούν τη δημόσια δράση και τις σχέσεις των εθελοντριών και των ακτιβιστών με τους πρόσφυγες τους οποίους συνδράμουν. Αυτές οι έννοιες βρίσκονται άλλοτε σε αντιστοιχία και άλλοτε σε σύγκρουση με την ηθική υποκειμενικότητα του εθελοντή που προωθείται εκείνη την εποχή. Στο βιβλίο παρατίθενται τα διαφορετικά οράματα που συνθέτουν οι εθελόντριες και οι ακτιβιστές για μια κοινωνία “αγάπης” και “αλληλεγγύης”. (Από την παρουσίαση της έκδοσης).

Από την εισαγωγή:

Για ολόκληρες χιλιετίες η κάνναβη έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην επιβίωση του ανθρώπου ως πηγή ενέργειας, διατροφής και ένδυσης, καθώς και ως θεραπευτικό και ευ­φορικό μέσο. Αλλά εδώ και εξήντα χρόνια τέθηκε υπό κα­θεστώς διωγμού ως απειλή για την ύπαρξή του.

Μέχρι το 1937, η ανθρωπότητα χρησιμοποιούσε την κάν­ναβη για την κάλυψη πολλών αναγκών της καθημερινής ζωής. Μετά το 1937, ιδιοτελείς αυτόκλητοι «προστάτες» της κοινωνίας από τα ναρκωτικά την ανήγαγαν σε «έσχατο κακό» και επέβαλαν την απαγόρευση της καλλιέργειάς της και τη δίωξη των χρηστών της.

Πώς κατέστη δυνατό, μέσα σε ελάχιστα χρόνια, να με­ταμορφωθεί από ευλογία σε κατάρα ένα φυτό που μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα αποτελούσε μια από τις μεγαλύ­τερες γεωργικές καλλιέργειες στον πλανήτη και σημαντική πρώτη ύλη για την παγκόσμια παραγωγή των μέσων ικα­νοποίησης πολλών αναγκών της καθημερινής ζωής; Αυτό το κρίσιμο ερώτημα απαιτεί μιαν απάντηση, η οποία δεν είναι δυνατό να εμποδίζεται επ’ άπειρον από τα συνδυασμένα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται πίσω από την απαγόρευση της κάνναβης και τον διωγμό των χρηστών της.

Λίνα Σόρογκα

Η Λίνα Σόρογκα, επικοινωνιολόγος και συγγραφέας, γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Επικοινωνία και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Εργάστηκε στο Μανχάταν σε εμπορικά και γυναικεία περιοδικά (Middle East Business, Prestige κ.ά.) και στην ΕΡΤ ως δημοσιογράφος – υπεύθυνη για την επιμέλεια και παρουσίαση του δελτίου ειδήσεων στα αγγλικά στην ΕΡΤ2 («News in Brief») και επικεφαλής της Υποδιεύθυνσης Μάρκετινγκ και Έρευνας Αγοράς για την ΕΡΤ (τηλεόραση – ραδιόφωνο), με ειδίκευση στον τομέα μελετών και ανάλυσης τηλεοπτικής συμπεριφοράς του κοινού. Ως μέλος της επιτροπής ερευνητών των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών σταθμών στην Ευρώπη (GEAR – Group of European Audience Researchers), συμμετείχε ως ομιλήτρια σε διεθνή συνέδρια επικοινωνίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από το 2007 εργάζεται στον Δήμο Κηφισιάς ως εκλεγμένο μέλος του Δ.Σ. ΚΕΜΜΕ (Κέντρο Έρευνας και Μελέτης της Μικρασιατικής Ερυθραίας), με αντικείμενο την παρουσίαση βιβλίων λογοτεχνίας. Έχει συγγράψει τα βιβλία Μαυσωλείο παιχνιδιών (διηγήματα – εκδόσεις Πλέθρον, 2012) και Αφουγκράσου το κοινό, η τέχνη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας – Οδηγός στρατηγικής για τη δημόσια τηλεόραση (εκδόσεις Παπαζήση, 2010), το οποίο διδάχθηκε στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ. Έχει μεταφράσει βιβλία, ενώ άρθρα και διηγήματά της έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες (Η Καθημερινή, Το Βήμα, Έθνος) και λογοτεχνικά περιοδικά (Δέκατα, Poetix, Diastiho.gr, Fractal κ.ά.).

Χρυσά Λούπινα

Ιανουάριος 2001. O Δημοσθένης Δοξαράς, καταξιωμένος πια συγγραφέας, βρίσκεται στην Πράγα, προσκεκλημένος του Εθνικού Θεάτρου για την πρεμιέρα του έργου του. Στο τέλος της θριαμβευτικής βραδιάς επιστρέφει στο ξενοδοχείο, όπου λίγο αργότερα, μέσα στην παγωμένη νύχτα, αρχίζει να ξετυλίγεται σαν φιλμ το παρελθόν: τα παιδικά του χρόνια στο χωριό, η θηριωδία του πολέμου, η μεταπολεμική πρωτεύουσα, ο συμβατικός του γάμος αλλά και οι φλογεροί έρωτες, η καταφυγή στη Μασσαλία την εποχή της δικτατορίας. Μια ζωή σαν μυθοπλασία, όπου η αναγνώριση αλλά και η μοναχικότητα είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, του πάθους του για τη γραφή. Μια ζωή ταγμένη στο ίδιο πάντα όραμα. 

Ένα κοινωνικό δράμα και ταυτόχρονα ένα κοσμοπολίτικο μυθιστόρημα, όπου ο μύθος μπλέκεται με την ιστορία, το φανταστικό συνομιλεί με το πραγματικό, από τη Μάνη της δεκαετίας του ’40 μέχρι τη σύγχρονη Αθήνα.